WGBO (Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst)
Met de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst is wettelijk vastgelegd dat de relatie tussen hulpverlener / arts en patiënt gebaseerd is op een (civielrechtelijke) overeenkomst van opdracht. De hulpverlener verbindt zich tegenover de opdrachtgever (patiënt of vertegenwoordiger) tot het verrichten van handelingen op het gebied van de geneeskunst. Aangezien de Wgbo primair gericht is op de dienstverlening aan de patiënt, zijn er hoofdzakelijk rechten van de patiënt opgenomen, die dan verplichtingen voor de hulpverlener zijn. De belangrijkste onderwerpen uit de Wgbo zijn: de informatieplicht, het toestemmingsvereiste, het (medisch) dossier, geheimhouding en wilsbekwaamheid.
De Wgbo is van toepassing op vrijwillig behandelde/opgenomen patiënten én op onvrijwillig behandelde/opgenomen patiënten in geval van een somatische behandeling of in geval van een psychiatrische behandeling buiten het Bopz-plan. Voor patiënten die onvrijwillig opgenomen zijn met een maatregel als bedoeld in de Wet Bopz is de rechtspositie uit de Wet Bopz van toepassing. De Wgbo is in dat geval alleen van toepassing wanneer de Wet Bopz geen specifieke regels stelt met betrekking tot een bepaald onderwerp.
In de handreiking Wgbo staan de verschillende rechten toegelicht en ook hoe de Wgbo en Bopz zich tot elkaar verhouden.
Op 13 april 2016 is een voorstel tot wijziging van de Wgbo gepubliceerd. De Nederlandse ggz heeft meerdere malen gereageerd op de voorgenomen wijziging.
Wet BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg)
De Wet BIG (Wet op de beroepen in de individuele gezondheidszorg) heeft een tweeledig doel. De wet richt zich enerzijds op het bevorderen en bewaken van de kwaliteit van de zorg die beroepsbeoefenaren verlenen. Anderzijds richt de wet zich op de bescherming van de patiënt tegen ondeskundig en onzorgvuldig handelen van beroepsbeoefenaren. De Wet BIG regelt registratie, titelbescherming en opleidingseisen van de BIG-geregelde beroepen (arts, tandarts, apotheker, verloskundige, verpleegkundige, fysiotherapeut, psychotherapeut, gezondheidspsycholoog), regeling van specialismen, regels omtrent toelating van buitenlands gediplomeerden, regeling ten aanzien van voorbehouden handelingen en het tuchtrecht voor de beroepsbeoefenaren uit de 8 hierboven genoemde categorieën beroepen.
In 2015 is een ambtelijk ontwerp van het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet Big in consultatie gegaan. Aanleiding was de in 2013 verschenen tweede evaluatie. De Nederlandse ggz heeft samen met ActiZ en NFU gereageerd op het wetsontwerp.
WKKGZ (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg)
De Wkkgz (Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg) vervangt sinds 1 januari 2016 de Wet klachtrecht cliënten zorgsector (Wkcz) en de Kwaliteitswet zorginstellingen. De Wlz en de Zvw vallen binnen de reikwijdte van de Wkkgz. Elke zorgaanbieder is op grond van de Wkkgz verplicht goede zorg te leveren. Hieronder wordt verstaan: zorg van goede kwaliteit, van een goed niveau die in ieder geval veilig, doeltreffend, doelmatig en cliëntgericht is, tijdig wordt verleend en is afgestemd op de reële behoefte van de cliënt.
Op grond van de Wkkgz dient de zorgaanbieder een schriftelijke regeling te maken voor een effectieve en laagdrempelige opvang en afhandeling van klachten. Daarnaast dient de zorginstelling zich aan te sluiten bij een externe geschillencommissie.
Voor meer informatie: een overzicht van de nieuwe verplichtingen
Publicatie Handreiking gegevensuitwisseling in de bemoeizorg
De Handreiking gegevensuitwisseling in de bemoeizorg gaat over het uitwisselen van persoonsgegevens voorafgaand en gedurende het bemoeizorgtraject. De handreiking hanteert het volgende begrip van bemoeizorg:
“zogeheten ‘zorgwekkende zorgmijders’ te helpen bij het onderkennen en stellen van hun hulpvraag als er sprake is van complexe psychische en/of psychosociale en/of somatische problematiek, hen actief uit te nodigen zorg te accepteren en het zorgaanbod op hun vragen en problemen af te stemmen”.
De uitgangspunten voor gegevensuitwisseling bij bemoeizorg zijn te vinden in de Handreiking gegevensuitwisseling in de bemoeizorg. Kwaliteit van de bemoeizorg is deels afhankelijk van de kwaliteit van gegevensuitwisseling. Tijdens het bemoeizorgtraject dient de gegevensuitwisseling primair gericht te zijn op de toeleiding van de patiënt naar zorg.
Publicatie Algemene Leveringsvoorwaarden GGZ
De Nederlandse ggz heeft in samenwerking met MIND en de Consumentenbond nieuwe algemene leveringsvoorwaarden ggz opgesteld, die de voorwaarden uit 2017 vervangen. Net als voorheen zijn de algemene leveringsvoorwaarden een lidmaatschapsverplichting.
Bekijk de Algemene Leveringsvoorwaarden Geestelijke Gezondheidszorg 2022. Heb je vragen/opmerkingen over de algemene leveringsvoorwaarden ggz dan kun je die stellen door een e-mail te sturen aan zorgenrecht@denederlandseggz.nl.
Publicatie Handreiking beroepsgeheim
Op alle zorgprofessionals rust de plicht tot geheimhouding van wat hen als geheim wordt toevertrouwd of als geheim mag worden verondersteld. Niet alle zorgprofessionals weten wat zij mogen doen. Deze handreiking geeft de kaders van het beroepsgeheim en de mogelijkheden om het beroepsgeheim te doorbreken. Dit document is bedoeld als praktisch hulpmiddel waarmee de Nederlandse ggz ggz-professionals wil ondersteunen.
Publicatie Meldcode huiselijk geweld
De Nederlandse ggz heeft vanwege het belang van het bestrijden van kindermishandeling en andere vormen van huiselijk geweld besloten vooruit te lopen op de invoering van de Wet Verplichte Meldcode Huiselijk Geweld en Kindermishandeling. Het doel van de Meldcode is om professionals te ondersteunen in het maken van beslissingen omtrent meldingen aan het Steunpunt Huiselijk Geweld of het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling.
Notitie Toestemming behandeling minderjarigen in kader van WGBO
Instellingen die minderjarigen in zorg willen nemen, krijgen in toenemende mate te maken met gescheiden ouders. In de praktijk komt het veelvuldig voor dat één ouder met het kind op consultatie komt, waarbij het dan onduidelijk is of de ouder alleen belast is met het gezag over het minderjarige kind. De hulpverlener moet nagaan wie het gezag heeft, zodat hij/zij weet wie hij/zij moet betrekken bij de behandeling. Zowel voor het sluiten van de overeenkomst àls voor het nakomen van de verplichtingen uit die overeenkomst door de hulpverlener, is het van belang te weten wie het gezag heeft. De notitie geeft informatie over de verschillende situaties en leeftijdscategorieën.
Model huisregels in kader Wet Bopz
De Nederlandse ggz heeft op grond van de verplichting in de Wet Bopz een model voor huisregels opgesteld. Huisregels zijn verplicht voor instellingen met een (Wet) Bopz-aanmerking; Voor andere instellingen worden huisregels aanbevolen. Het model 'huisregels' heeft de status van richtlijn voor de ggz-aanbieder.
Handreiking (voorwaardelijk) ontslag
De handreiking (voorwaardelijk) ontslag is gericht op patiënten die op enigerlei wijze ontslagen worden uit de klinische zorg van een ggz-instelling. De handreiking kan gebruikt worden binnen het eigen instellingsbeleid.Hierbij dient rekening gehouden te worden met de organisatiestructuur en de verantwoordelijkheidsverdeling, die binnen de instelling uniek geregeld kunnen zijn.
Wegwijzer Beroepsgeheim in samenwerkingsverbanden
In deze Wegwijzer zetten wij de grenzen en mogelijkheden van gegevensverstrekking voor zorgprofessionals met een beroepsgeheim op een rij.
Notitie Cameragebruik in ggz-instellingen
De Nederlandse ggz krijgt in toenemende mate vragen over het instellen van cameratoezicht binnen een ggz-instelling. Het gaat er dan vooral om of het maken van beeldopnames in bepaalde situaties is toegestaan. Voor instellingen kan het maken van opnames wenselijk zijn in het kader van de behandeling van de patiënt, de veiligheid van personen (zowel medewerkers als (mede)patiënten), de bescherming van eigendommen, het registreren van incidenten of de kwaliteit van de zorg en opleidingen die in de instelling worden geleverd. Deze notitie is opgesteld om instellingen te informeren over de (juridische) aspecten aan het invoeren van cameratoezicht.
Handreiking Verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg
Steeds vaker zijn bij de zorgverlening aan en de behandeling van een patiënt meerdere zorgverleners betrokken. Een goede samenwerking tussen deze zorgverleners is van groot belang, maar roept ook nieuwe vragen en problemen op. Zo zal er een duidelijke taak- en verantwoordelijkheidsverdeling moeten zijn, en is het noodzakelijk dat de betreffende zorgverleners met elkaar communiceren en hun werkzaamheden en informatie onderling afstemmen. Dat zijn belangrijke randvoorwaarden voor het bieden van verantwoorde zorg. De Handreiking verantwoordelijkheidsverdeling bij samenwerking in de zorg beoogt de randvoorwaarden te expliciteren en te verduidelijken om zorgverleners handvatten te geven voor een goede organisatie van de zorgverlening en patiënten duidelijk te maken wat zij ter zake mogen verwachten.