In de vandaag gepresenteerde Rijksbegroting stelt de regering de organiseerbaarheid van de zorg ter discussie. Wat de geestelijke gezondheidszorg betreft laten recente onderzoeken zien dat die sector financieel in zwaar weer verkeert.(1) GGZ Nederland waarschuwt dat de uitvoering van de maatschappelijke opdracht van de geestelijke gezondheidszorg in het gedrang dreigt te komen: het streven naar een mentaal gezonde, veilige en inclusieve samenleving.
Instellingen in de geestelijke gezondheidszorg willen graag invulling geven aan de sectorafspraken die vorig jaar met de staatssecretaris en de minister zijn gemaakt. Door grote personeelstekorten, toenemende kosten voor de inhuur van zzp’ers, oplopende regeldruk, knellende contracten met verzekeraars en lagere tarieven dreigt de geestelijke gezondheidszorg echter in een race to the bottom te belanden. De moeilijke omstandigheden zetten de zorgverlening voor patiënten onder druk. Het trekt ook een zware wissel op de professionals, die ooit vanuit bevlogenheid en met passie kozen voor een baan in de geestelijke gezondheidszorg.
Organiseerbaar houden van de zorg
De geestelijke gezondheidszorg beschouwt het als haar opdracht om te zorgen voor een mentaal gezonde, veilige samenleving. De optelsom van de negatieve ontwikkelingen brengt de uitvoering van die opdracht echter in gevaar. Daardoor ontbreekt ruimte voor noodzakelijke investeringen in veiligheid en vernieuwing van de zorg. De regering stelt in de toelichting op de Rijksbegroting nadrukkelijk de vraag hoe de zorgsector, waaronder de geestelijke gezondheidszorg, organiseerbaar is te houden. “Doorgaan op de huidige voet betekent dat we vastlopen”, zo stelt de regering. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport houdt het zorgstelsel in het komende jaar daarom tegen het licht.Politieke actie vereist
Jacobine Geel, voorzitter van GGZ Nederland: “Om ons klaar te maken voor de toekomst moet de neerwaartse spiraal in de geestelijke gezondheidszorg worden gekeerd. Dat vereist politieke actie.” Wat GGZ Nederland betreft is het terugdraaien van de tariefsverlagingen door de Nederlandse Zorgautoriteit een noodzakelijke eerste stap. De Nederlandse Zorgautoriteit verlaagde onlangs de tarieven voor de geestelijke gezondheidszorg en de forensische zorg, terwijl de kosten juist toenemen. De kostenstijging wordt onder meer veroorzaakt door het personeelstekort, de enorme administratieve belasting en de noodzakelijke veiligheidsmaatregelen. Voor een structurele verbetering bepleit GGZ Nederland een beter investeringsklimaat, ook in de gezondheidszorg. Daarmee ontstaat ruimte voor de noodzakelijke innovatie in de zorg.Behoud van professionals
Binnen zijn eigen mogelijkheden spant de ggz-sector zich maximaal in om professionals te behouden en aan te trekken. Zo bereikte de geestelijke gezondheidszorg onlangs als eerste en voorlopig enige zorgsector een akkoord over een nieuwe cao, die de arbeidsvoorwaarden voor de ggz-professionals aanzienlijk verbetert. Ook met onder meer regelvrije experimenten proberen ggz-instellingen het werken in de geestelijke gezondheidszorg zo aantrekkelijk mogelijk te maken.(1) KPMG Healthcheck GGZ, Intrakoop en Verstegen Jaarverslagenanalyse GGZ 2018, EY Barometer Nederlandse gezondheidszorg 2019, Finance Ideas ZorgRating benchmark 2019, Waarborgfonds voor de Zorgsector, Gupta Strategists ‘Bedrijfsvoering verzilveren of tafelzilver verkopen?’