Reactie op corporatiemonitor woonoverlast Aedes

Tachtig procent van de woningcorporaties ziet een toename van de woonoverlast door huurders met psychische problemen. Dit blijkt uit de tweejaarlijkse Corporatiemonitor Woonoverlast die Aedes vandaag heeft gepubliceerd. GGZ Nederland vindt dat er nóg beter kan worden samengewerkt en pleit voor ‘professionele scharrelruimte’ om in complexe situaties snel zorg op maat te bieden.

Mensen met een psychische aandoening wonen en leven net als ieder andere burger in de wijk.  Een inclusieve samenleving waarin iedereen meedoet, vinden wij belangrijk. Door de ambulantisering van de zorg worden vanaf 2012 steeds meer mensen thuis geholpen. Dit draagt bij aan de zelfredzaamheid en gezondheid van psychisch kwetsbare mensen, omdat zij ondanks hun problemen zoveel mogelijk kunnen blijven meedoen in de samenleving. Dit komt de kwaliteit van de geestelijke gezondheidszorg ten goede.

De afbouw van het aantal plekken in psychiatrische instellingen (met eenderde sinds 2015) is zeker niét de enige oorzaak voor het toenemende aantal meldingen van overlast bij de politie en corporaties. Het gaat om een groep zeer kwetsbare mensen met veel verschillende problemen. Zij hebben ondersteuning nodig op alle levensgebieden zoals werk en inkomen. Dit vraagt extra investering in de ambulante zorg en ondersteuning. Zowel bij gemeenten als bij de geestelijke gezondheidszorg en andere zorginstanties zijn meer professionals nodig.

Voorkomen beter dan genezen

Voorkomen is beter dan genezen; hierover zijn we het eens met Aedes. Vroegtijdige signalering van problemen die bij mensen in de wijk spelen, is nodig. De samenwerking tussen zorgorganisaties, het sociaal werk in buurten en wijken en de woningcorporaties bij de begeleiding van mensen met een ernstige psychische aandoening moet nog beter. Los van het privacyvraagstuk -de woningcorporaties vragen om veel meer gegevensuitwisseling dan op dit moment toelaatbaar is volgens de AVG - hebben de professionals uit de verschillende wettelijke domeinen (Zvw, Wmo en Wlz) meer zeggenschap nodig over de zorg van psychisch kwetsbare mensen. Nu mogen zij vaak een beperkt aantal taken verrichten en komt samenwerking (nog) onvoldoende van de grond door de schotten in wetgeving en financiering.

‘Scharrelruimte’ nodig

Naar aanleiding van afspraken over betere samenwerking in het sociaal domein in het hoofdlijnenakkoord ggz 2019 – 2022 zijn GGZ Nederland, de RIBW Alliantie, Federatie Opvang, de VNG en andere betrokken partijen in gesprek met onder ander de ministeries van VWS, BZK en Justitie en Veiligheid. We hebben elkaar heel hard nodig om tijdig te kunnen acteren, vóórdat er overlast ontstaat. Vanuit de geestelijke gezondheidzorg willen we graag een consult kunnen geven aan de sociale wijkteams over de beste aanpak bij bepaalde psychische problemen, of direct met hen op pad kunnen. Er is professionele ‘scharrelruimte’ nodig om in complexe situaties tijdig zorg op maat te bieden. Dit zijn afspraken uit het hoofdlijnenakkoord die met voorrang opgepakt moeten worden.  
 

24-Uurs bereikbaarheid

Om tijdig met signalen van de buurt en familie over een persoon die overlast veroorzaakt aan de slag te kunnen gaan, is één meldpunt die 24 uur per week bereikbaar is voor niet acute meldingen van groot belang. Vervolgens kan een gespecialiseerd geestelijk gezondheidsteam of een wijkteam contact zoeken met deze persoon. De gemeenten zijn bezig deze meldpunten vorm te geven. Voor mensen met een acute psychiatrische crisis zijn de crisisdiensten van de geestelijke gezondheidszorg 24 uur per week beschikbaar. Vanaf 1 januari 2020 is er in elke regio één centraal nummer voor de crisisdienst. De invoering en bekostiging van de nieuwe zorgstandaard acute psychiatrie maken deze werkwijze mogelijk. De nieuwe aanpak maakt de acute zorg sneller en beter toegankelijker.