Wat wordt er tijdens de campagne gezegd over de ggz? Wat wordt er beloofd, welke problemen worden er besproken en waar liggen de oplossingen volgens Kandidaat-Kamerleden op campagnepad? Iedere dag updaten we het liveblog op de site, en maken op LinkedIn en Twitter een samenvatting.
16-03-2021
Jesse Klaver (GroenLinks) bij NOS live (Vanaf 10:35): “Een crisisplek (in de jeugdggz) is levensreddend. We hebben daar moties over ingediend: breid de crisisplekken uit. Maar dat is niet gebeurd.”
“Er moet meer geld naar de jeugdzorg, dat ligt bij gemeenten. En een tweede punt is de specialistische jeugdzorg, dat moeten we meer landelijk gaan organiseren.”
12-03-2021
Tijdens de talkshow Deltaplan Mentale Gezondheid van MIND gingen politieke partijen, werkgeversorganisaties, jongeren en de onderwijssector gaan met elkaar in gesprek over het verbeteren van de mentale gezondheid. Ook bespraken ze welke rol ze verwachten van het nieuwe kabinet. Een selectie van de uitspraken van de kandidaat-kamerleden:
Shane Pattipeilohy (JONG) "Als een ggz, als een huisarts, of een POH medewerker zich kan vestigen binnen een onderwijsinstelling, dan weten jongeren ook waar ze hulp kunnen vinden. En dat is ontzettend belangrijk."
Lisa Westerveld (GroenLinks) Antwoord op de vraag; "Wat pak je als eerste aan? "Wat ik als eerste echt zou willen doen is zorgen dat juist voor de jongeren die met de meest complexe problemen zitten, dat daar voldoende behandelplekken in Nederland zijn. En dan heb ik het ook over meer kennis. Want we weten ook gewoon dat juist jongeren met heel veel ingewikkelde problemen die kunnen op school niet goed geholpen en omdat we ook te makkelijk denken nou die leraren moeten het maar oplossen."
"Kennis over hoe kunnen we nou beter jongeren zien, en jongeren dus helpen, dat is heel hard nodig."
"En de andere kant is natuurlijk die hulpverlenerskant, waar je dus ook wil, als je er niet uitkomt, dus je hebt een professionele behandeling nodig, dan moet je ook snel aan de beurt kunnen. Dan moet er meer kennis zijn, meer behandelplekken zijn, mensen die dus werken als hulpverlener, die ook in de hulpverlening willen blijven werken."
Paul van Meenen (D66) "Waar het om gaat is dat je in het onderwijs ook heel veel dingen aan de preventieve kant kunt doen."
"Ik zou zeggen, laat zorg de school in komen."
"Ik vind het heel belangrijk dat we zo'n nationaal preventieakkoord mentale gezondheid inzetten in de breedte. En dan moet je niet alleen kijken op VWS terrein, dan begint het eigenlijk zelfs al bij het ministerie van financien".
“Er is heel veel aandacht geweest voor dat andere preventieakkoord. (…) Maar dat gaat alleen nog maar over fysiek. Terwijl we zo duidelijk merken dat juist mentaal er ook versteviging nodig is”.
10-03-2021
Tijdens het Corona-debat in de Tweede Kamer op 10 maart:
Eva van Esch (PvdD): “De stille slachtoffers van de avondklok, zijn bijvoorbeeld mensen die alleen thuis zitten, en psychische problemen krijgen.”
Jesse Klaver (GroenLinks) om (3:52:00 in het debat): “Zojuist is er een bericht gekomen van de Nederlandse ggz. Die luidde de noodklok. Ze zeggen dat de jeugdzorg niet voldoende plaatsen heeft, zeker voor de crisisopvang. Een aantal weken geleden is een motie van ons aangenomen. De Nederlandse ggz waarschuwt nu: voor jongeren in crisis dreigt code zwart, dat daar dus triage nodig is. Mijn vraag aan de minister is, wat is er gedaan de afgelopen tijd om de capaciteit te verhogen?” Demissionair minister Hugo de Jonge (CDA) liet weten dat hij er in de tweede termijn op terug zou komen of aan zijn collega Paul Blokhuis (ChristenUnie) zou vragen er een brief over te sturen. In de tweede termijn kwam het onderwerp niet meer aan de orde.
09-03-2021
Op maandagavond 8 maart gingen bij het Grote Zorgdebat (terugkijken via link) elf kandidaat Kamerleden met elkaar in debat. De volgende quotes vielen ons daarbij op.
Preventie
Vera Bergkamp (D66) over kansenongelijkheid. “Ik vind het onacceptabel dat je, afhankelijk van je opleiding, tot 6 jaar minder lang leeft in minder goede gezondheid.”
Kees van der Staaij (SGP) over een gemis in de preventiediscussie, het voorkomen van drugsgebruik: “Het preventieakkoord gaat weinig over drugs en alcohol, terwijl dat het fysieke én mentale welbevinden raakt. Wij pleiten niet voor niets voor een reclameverbod op alcohol.” Later (58:10) vult hij aan: “De CPB doorrekening laat zien dat dat ook echt geld oplevert in de vorm van een besparing van zorgkosten. Het zijn effectieve, bewezen maatregelen.” (58:10)
Mirjam Bikker (ChristenUnie) wees op het stimuleren van gezonde keuzes: “Op dit moment gaat al meer dan 10% van het zorgbudget naar de gevolgen van roken, alcohol en middelen. Wij willen de btw op groenten en fruit omlaag.” En verder wil ze meer mentale ondersteuning dicht bij mensen: “Goede gezondheid begint in de wijk. Voor ggz investeren we in ondersteuning.”
Tunahan Kuzu (DENK): “Mentale gezondheid en GGZ wordt door het publiek genoemd, daar moet beslist meer aandacht voor komen. Daarom moeten de sportscholen bijvoorbeeld weer open. Dat is een uitlaatklep voor jongeren.”
Attje Kuiken (PvdA) over mentale gezondheid: “We moeten de wachtlijsten aanpakken, sneller hulp bieden aan mensen die dat nodig hebben.” Als oplossing om partijen meer te laten doen aan het voorkomen van zorg of verergering van klachten, zegt ze (53:30): “Maak preventie en samenwerking lonend. Zorg dat voorkomen ook echt wat oplevert in de vorm van een voorkomplicht in plaats van enkel een zorgplicht.”
Kees van der Staaij (SGP): “Het is een doorn in het oog dat voor de specialistische ggz zulke wachtlijsten zijn. We moeten regionale samenwerking versterken.”
Digitalisering
Maarten Hijink (SP) wees er op dat zorgverleners die patiënten de keuze moeten geven voor digitale of fysieke zorg, daar zelf ook keuzeruimte in moeten hebben: (1:07) “De patiënt moet dus kunnen kiezen. Ik wil bijvoorbeeld in de ggz liever digitaal contact, dan moet er in de ggz een aanbod zijn van digitaal contact. Maar wat ik niet wil is dat iedere zelfstandige psycholoog een eigen ICT systeem móet optuigen omdat ze verplicht zijn digitale zorg aan te bieden.”
Digitalisering helpt volgens Thom van Campen (VVD) ook om tegen de stijgende zorgvraag op te boksen: “We moeten de zorg een interessante, goede sector maken om voor te blijven werken. Maar ook naar slimme oplossingen kijken om de zorg beschikbaar te houden.”
Arbeidsmarkt
Corinne Ellemeet (GroenLinks): “Waar het om gaat: mensen die in de zorg werken willen samenwerken en weer serieus worden genomen. Veel zorgverleners worden ingeperkt in hun werk.”
Attje Kuiken (PvdA), (1:46:50) over hoe je werken in de zorg leuker moet maken: “Het begint al met de bureaucratie. Dat hoor je vanuit de chirurgen en maatschappen die mij mailen, tot de jeugdzorgmedewerkers, die zeggen: ‘joh, ik word er zo ziek van. Dus zo lang dit door blijft gaan, vertrek ik gewoon’.” Ze noemt een voorbeeld van wijkzorg: “Een wijkteam bepaalt dan: dit wil ik. Dan moet de zorgverzekeraar daar ook nog over gaan en de gemeente ook nog over gaan. Drie slagen die dan in het stelsel zitten. Schaf dat af. Geef de professional de ruimte, dan betaal je hier en daar misschien een onsje meer, maar het scheelt bureaucratie en dat helpt. Dat geldt ook voor ggz zorg, of ziekenhuiszorg.”
Fleur Agema (PVV) hekelde de regeldruk: “Plannen die er waren voor minder regeldruk in de zorg hebben we bij herhaling aangekaart. Maar elke keer wordt niet doorgezet.”
Eva van Esch (Partij voor de Dieren) zegt dat juist omdat er een tekort is aan zorgmedewerkers, er focus moet zijn voor preventie: “Er moet meer zorg voorkomen worden. Door gezonder en groener te leven.”
Overheidsregie
Joba van den Berg (CDA) is tegen micromanagement vanuit Den Haag: “We moeten veel meer kijken naar de regio’s en domeinoverstijgend werken, ook voor preventie. Dus geen micromanagement vanuit de overheid op de zorg, maar wel kaders stellen. Geen open house constructie voor gemeenten. Dat is een domme manier.”
Mirjam Bikker (ChristenUnie) vindt dat de overheid anders moet kijken naar de kwaliteit in de zorg: “We moeten meer naar uitkomsten gaan kijken, de tevredenheid van de patiënt.” En ze wil meer mentale ondersteuning dicht bij mensen: “Goede gezondheid begint in de wijk. Waar je de huisarts kent, waar je de mensen om je heen kent. Wij investeren daarom in preventiemedewerkers bij de huisarts en voor ggz investeren we ook in praktijkondersteuning.” (1:23:40)
Kees van der Staaij (SGP) wil waken voor te veel regie vanuit Den Haag: “Ruimte voor gemeenten is belangrijk. We moeten af van verplichte aanbestedingen. Gemeenten bepalen zelf hoe ze de jeugdzorg inrichten.”
De VVD wil de rafelranden van de decentralisaties in de zorg wegvijlen, maar wel door op de ingeslagen weg. Thom van Campen (VVD): “Wij willen zorg dicht bij mensen organiseren. Wij zitten niet te wachten op wéér een stelselwijziging, maar kijken naar hoe we dit verder kunnen verbeteren.”
07-03-2021
Lisa Westerveld (GroenLinks) bij De Balie Verkiezingsmarathon (8:30:00) “We hebben een voorstel gedaan voor 26 miljoen om voor de hele complexe jeugdzorg crisiscentra in te richten. Met voldoende kennis om jongeren te helpen.”
Demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis (ChristenUnie) in hetzelfde debat over meer naar ggz patiënten luisteren: “Nog steeds komen we mensen tegen met verward gedrag en psychische nood, die zeggen ‘had me 20 jaar eerder gevraagd wat ik nou zelf wil’. (8:51:30) “In de ggz worden per jaar meer dan een miljoen mensen behandeld, daar staat een leger van 100.000 behandelaars voor klaar. Maar vooral het laaghangende fruit is populair, de (dure) hoogspecialistische ggz is dat niet. En ik kan bij zorgverzekeraars en aanbieders niet afdwingen dat ze het moeten regelen. Daar heb ik het wettelijke instrumentarium niet voor.” (8:53:00) “Ik denk dat je de top ggz echt anders moet inrichten en dat de overheid dat moet kunnen afdwingen.” Op (8:58:00) geeft Blokhuis aan op de vraag: ‘welk advies had je jezelf gegeven als je je vier jaar jongere zelf zou spreken?’ “Dan hadden we elkaar bij het onderwerp ggz vaker strenger aan moeten kijken.”
05-03-2021
Lisa Westerveld (GroenLinks) over het mentaal welzijn van studenten (vanaf 1.14): “Ik krijg ook veel mails van studenten die psychische problemen hebben en dan toch aan het einde van hun eerste jaar horen dat ze weg moeten van de opleiding. Die studenten hebben juist hulp nodig, die moeten niet worden weggestuurd.
04-03-2021
Mark Rutte (VVD) in de livesessie van NOS over het helpen oplossen van de wachtlijsten in de ggz: "Dat zullen we de komende tijd moeten aanpakken. Daar zijn we ook mee bezig. Daar zal geld bij moeten en dat moeten we in de organisatie aanpakken. Dit is zo essentieel, dit kan de overheid niet van zich afschuiven." Ook over preventie via een gezonde leefstijl sprak hij zich uit. Hij vindt niet dat de overheid gedrag moet afdwingen, maar wel kan beïnvloeden via goede voorlichting. Leefstijl via voeding, beweging en voldoende rust heeft veel impact op fysieke én mentale gezondheid.
Sigrid Kaag (D66) in het AD: „Tot mijn schrik merk ik inderdaad dat in Nederland de wachtlijsten juist op jeugdzorg en op het terrein van geestelijke gezondheidszorg schrikbarend zijn. We moeten echt inzetten enorm inzetten op het inkorten van die wachtlijsten”, vertelde ze. „De prijs van een depressie tekent iemand voor het leven. We moeten dat niet onderschatten. Ik zie dit als een van de grootste missers in deze fase van de coronacrisis.”
Esther van Fenema (NLbeter) kijkt bij Goedemorgen Nederland op NPO1 (9.44 uur) voor een veilige samenleving en de aanpak van drugscriminaliteit verder dan repressie. “Wat maakt dat wij zo massaal drugs zijn gaan gebruiken, waarom is het nodig uit de werkelijkheid te vluchten?” Over preventie zei ze: “Ziekte is een verdienmodel en daar moeten we mee ophouden.” (09.55 uur).
Samen met NOC*NSF, sportbonden en ruim twintig partners uit de zorg-, welzijns-, onderwijs-, sport- en beweegsector heeft de Nederlandse ggz donderdag 4 maart 2021 van 16.00 tot 17.30 uur een verkiezingsdebat georganiseerd over preventie, gezonde leefstijl, sport en bewegen. Kandidaat Kamerleden Anne Kuik (CDA), Habtamu de Hoop (PvdA), Jeanet van der Laan (D66), Ruud van Acquoij (50PLUS), Michiel van Nispen (SP) en Rudmer Heerema (VVD) kruisten de degens over deze belangrijke thema’s. Jacobine Geel, voorzitter van de Nederlandse ggz, riep de aspirant Kamerleden op mee te werken aan een mentaal weerbare samenleving.
Anne Kuik (CDA): “Leefstijl en bewegen dat moét een punt zijn tijdens de formatie.” En “Als het aan mij ligt komt dit in het coalitieakkoord.” Schulden en stress zijn volgens haar ook van belang bij preventie, het gaat niet alleen om bewegen. Michiel van Nispen (SP) wil van een hoog-over verhaal over preventie naar actie: “We hebben concrete plannen nodig (voor #preventie). Scenario’s en berekeningen vanuit de sportwereld en deskundigen moeten klaarliggen. Zodat dit meegenomen kan worden in een nieuw regeerakkoord.”
Habtamu de Hoop (PvdA): “Wij zien Nederland als een vereniging. De mooiste vereniging is sport. En je hebt daarvoor mensen nodig. We willen honderd duizend mensen in de sportsector inzetten voor verdere professionalisering.”
Jeanet van der Laan (D66): “Op landelijk niveau hebben we een preventieakkoord en een sportakkoord. Dat moet meer in elkaar vervlochten worden. Omdat dat landelijk al niet één is, zie je dat dat lokaal vaak ook niet verweven raakt.”
Ruud van Acquoij (50PLUS): “Het is voor iederéén van belang om mee te kunnen doen. Jong én oud. We kunnen de zorgkosten ook betaalbaarder maken als iedereen gezond leeft.” Hij vindt het ook belangrijk dat gemeenten voor financiële bijdragen aan sport zorgen voor mensen met lage inkomens.
Rudmer Heerema (VVD): “Als je in je hoofd iets hebt zitten, van ‘ik zie het niet meer zitten’ is het eerste advies: ga wandelen.” Hij wijst erop dat een recent amendement van VVD samen met SP helpt door een minimaal aantal uur sport en beweging op school te borgen. “We moeten goed gedrag (sport en bewegen) zo veel mogelijk stimuleren.”
03-03-2021
Sigrid Kaag (D66) op NPO radio 1: (10.53) “Ik ben voor alles wat goed is voor een kind. Pleegouder zijn hoort daarbij.” Een hart onder de riem voor pleegouders, die soms kinderen opvangen die uit huis geplaatst worden vanwege psychische problematiek in het gezin.Wopke Hoekstra (CDA) bij NOS radio 1 ‘Dit is de dag’ (25:57) in reactie op een vraag van Evert-Jan de Jong, die benieuwd is naar hoe de lijsttrekker aankijkt tegen de mentale problematiek als gevolg van corona. “Het valt mij op dat we het veel te ingewikkeld hebben gemaakt. Heel veel papier, heel veel protocollen. Dat gaat ten koste van de tijd voor de patiënt.”
Gert-Jan Segers (ChristenUnie) zegt op BNR over een volgend kabinet dat die: “de schouders onder de zorg moeten zetten.” Hij noemde in het interview de structurele steun voor gezinnen met onder meer zorgproblematiek.
In het Aedes woondebat (terugkijken) ging het niet enkel over het bouwen van voldoende woningen, maar ook over leefbare wijken waar de zorg goed geborgd is (vanaf 2:37:12 in de opname). Deelnemers waren Sandra Beckerman (SP), Roelof Bisschop (SGP), Raymond Brood (50PLUS), Evan van Esch (Partij voor de Dieren), Pieter Grinwis (CU), Wybren van Haga (FvD), Rob Jetten (D66), Alexander Kops (PVV), Daniël Koerhuis (VVD), Henk Nijboer (PvdA), Paul Smeulders (GroenLinks) en Julius Terpstra (CDA).
Wybren van Haga (FvD) en Daniël Koerhuis (VVD) stonden tegenover andere debaters over hoe en waar je het beste sociale woningen kunt bouwen. Van Haga: “Er moeten 300.000 woningen gebouwd worden. Als je nieuwe woningen gaat bouwen, ga je natuurlijk niet een woning in een hele dure wijk bouwen als je voor hetzelfde geld vijf woningen in een andere wijk kan bouwen.”
Koerhuis sloot zich hierbij aan. Andere partijen vinden dat kortzichtig en vinden dat een leefbare wijk een bouwagenda vereist op de langere termijn met vermenging van verschillende inkomensgroepen. 50PLUS kandidaat Raymond Brood: “U discrimineert op inkomen. Ik vind dat je juist moet bouwen op een wijze die inclusief is.”
Een aantal opmerkingen betroffen ook de rol van (mentaal) welzijn in de wijk. Pieter Grinwis (CU) zag daarbij belang van meer regie bij coöperaties: “Woningcoöperaties moeten weer wijkeigenaar worden.” Zo kunnen zij diverse groepen mensen sociaal in contact met elkaar brengen en participatie bevorderen.
Een belangrijke functie voor een leefbare wijk ligt in psychosociale cohesie, en daarbij speelt een krachtige ggz een belangrijke rol. Daarover zei Sandra Beckerman (SP): “Er is snoeihard bezuinigd op zaken die mensen in de wijk nodig hebben, zoals de ggz.”
Alexander Kop (PVV) voelt niets voor vermenging van (psycho)sociale problematiek in wijken: “Als we het hebben over leefbare en gemengde wijken, denk ik aan de vogelaar wijken. Die zijn één grote flop geworden.” Hij wil problemen in de leefbaarheid in een wijk aanpakken door als dat nodig is stevig op te treden en excessen aan te pakken.
02-03-2021
Zwaardere jeugdzorg rendeert eigenlijk niet meer en er ontstaan grote wachtlijsten. “De overheid zou veel harder en veel duidelijker in moeten grijpen, in het belang van ons allemaal.” zei Attje Kuiken (PvdA) tijdens het Mauritshuisdebat (1.00:30).
Tijdens het Mauritshuisdebat (1.00:30) debatteerden PvdA en D66 over marktwerking.
Wieke Paulusma (D66): “Als ik kijk naar de wachtlijsten in de ggz: ja, alsjeblieft meer sturende rol van de overheid. Het is vreselijk: als je je been breekt word je vanavond nog geopereerd. Maar als je hoofd gebroken wordt, dan zit je op een wachtlijst.” Om hier een einde aan te maken wil D66 de marktwerking niet afschaffen maar (regionale) samenwerking beter mogelijk maken.
Attje Kuiken (PvdA) reageerde daarop: “Samenwerking komt dus niet vanzelf. Personeel mag je niet uitlenen want dat druist in tegen de mededinging. Samenwerking stuit uiteindelijk op mededinging en mededinging is gewoon marktwerking.” Zij sloot af met: ”Als gemeentes het gevoel hebben dat ze allerlei dingen moeten aanbesteden, dan zijn we op de verkeerde weg.”
Joba van den Berg (CDA) ging tijdens het BNR Verkiezingsdebat (35:30) in op de stelling Den Haag moet het zorgaanbod bepalen: “Oneens. Maar we zullen in Den Haag wel meer kaders moeten stellen. Als je kijkt naar wachtlijsten in de ggz, dan moet er soms echt ook doorzettingsmacht komen om tot een oplossing te komen.”
01-03-2021
Jesse Klaver (GroenLinks) trekt tijdens het Radio 1 verkiezingsdebat (03:00) de twee belangrijkste lessen voor de toekomst van de zorg: investeren in mentale gezondheid én in preventie. "We hebben het over IC bedden als levensreddend maar een bed in de crisisopvang van de ggz is ook levensreddend."50PLUS wil dat de zorg meer regionaal georganiseerd wordt. Liane den Haan in het Radio 1 debat (05:00): "Als je elkaar regionaal vindt, van de 0e, 1e en 2e lijn bij elkaar, de hele integrale keten, is dat heel erg waardevol. Dat moeten we behouden."
Lilianne Ploumen (PvdA) ging in NOS op 3 (31:00) in op de decentralisatie van de jeugdzorg. "Ik ben er heel erg voor dat die zorg heel dichtbij is, dat gemeenten verantwoordelijkheid kunnen nemen en samenwerken met scholen, maar er moet echt wel meer geld bij."
"Als je je ziel breekt, dan kom je op een wachtlijst" zei Annabel Nanninga (JA21) tijdens het NOS op 3 debat (35:00) "Ggz is echt een van de eerste dingen die we moeten aanpakken".
Attje Kuiken (PvdA) legde in het BNR zorgdebat (26:00) verband tussen de organisatie van (jeugd)zorg en werkplezier(26:00) "Laten we erop vertrouwen dat zorgmedewerkers niet alleen nodige zorg leveren maar vooral ook zorg die heel erg gewenst is"
Weten welke 5 kernthema’s de Nederlandse ggz aan de nieuwe regering wil meegeven? Kijk op onze verkiezingspagina.