Tweede Kamer uitvoerig met Blokhuis in debat over ggz

Op dinsdag 9 november behandelde de Vaste Kamercommissie voor VWS in een Commissiedebat de onderwerpen ggz, maatschappelijke opvang en suïcidepreventie. Woordvoerders van de fracties gingen in debat met demissionair staatssecretaris Paul Blokhuis over deze brede onderwerpen. In een brief aan Kamerleden heeft de Nederlandse ggz vooraf expliciet aandacht gevraagd voor o.a. de bestrijding van wachttijden, de implementatie van het Zorgprestatiemodel en het voornemen om jeugdigen met een psychische aandoening geen toegang te geven tot de Wlz. Ook hebben we met beleidsmedewerkers en enkele Kamerleden over deze onderwerpen gesproken, zodat ze het debat in gingen met een goed beeld van de standpunten van de branche.

Wachttijden zijn voorlopig de wereld nog niet uit
Het pleidooi rondom de wachttijden in de ggz kon afgelopen weekend al op veel media-aandacht rekenen. Zowel Kamerleden als de demissionair staatssecretaris citeerden veel uit de pers en de brief van de Nederlandse ggz.  Ook zij zien dat dit niet een vraagstuk is waar de oplossingen liggen bij enkel de ggz-sector zelf. Sociaal-maatschappelijke problematiek is vaak onderliggend bij cliënten die een beroep doen op de ggz, en vanuit het sociaal domein en preventie kan je beter helpen voorkomen dat mensen een beroep moeten doen op medische/curatieve ggz. 

Enkele Kamerleden vragen zich af of de marktwerking niet een belangrijke veroorzaker is van wachttijden. Blokhuis geeft aan dat het een zinvolle discussie is of je dat in sommige gevallen niet kunt verminderen en samenwerking kunt versterken, bijvoorbeeld via ‘beschikbaarheidsfinanciering’.

Blokhuis geeft aan dat hij het betreurt dat de wachttijden niet zijn teruggedrongen, maar hij wijst wel diverse hoopvolle initiatieven aan in de sector, waaronder de transfermechanismen, de hoogcomplexe zorgtafels, afspraken in de sector over het invullen van de avond- en weekenddiensten die beginnen uit te kristalliseren, en de inzet van cliëntvertegenwoordigers en initiatieven zoals de ‘Wachtverzachter’. Hij sluit aan bij de oproep van de Nederlandse ggz-voorzitter Ruth Peetoom om hierover de maatschappelijke discussie verder aan te gaan en zegt ook dat een nieuw kabinet hiermee verder aan de slag gaat. 

Zorgprestatiemodel (ZPM)
Bij ggz-organisaties zijn er zorgen of afspraken met zorgverzekeraars kunnen worden gemaakt vóór het nieuwe jaar -en daarmee de invoering van het ZPM-, en dan met name over eventuele bevoorschotting. Het lijkt er namelijk op dat facturering in de eerste maanden nog niet mogelijk is volgens het nieuwe systeem, en zorgaanbieders vrezen dan dat ze in de problemen komen. Blokhuis zegt toe dat zorgverzekeraars, zorgaanbieders en de NZa zich gezamenlijk inspannen om goede en tijdige afspraken te maken. Hij geeft aan hierbij de vinger aan de pols te houden. 

Toegang tot de Wlz voor jeugdigen met een psychische aandoening
Blokhuis licht toe dat er bij het amendement Bergkamp, dat vroeg om deze toegang te regelen, er een drietal voorwaarden zijn gesteld: 

1. inzicht in doelgroep,
2. inzicht in uitvoeringsconsequenties,
3. financieel inzicht, met budgettaire neutraliteit als vereiste. 

Blokhuis: Daar wordt niet aan voldaan. De Nederlandse ggz is niet overtuigd van deze redenering, en is blij dat dit onderwerp later, bij het Wetgevingsoverleg Jeugd, nog aan de orde kan komen. Blokhuis wijst wel naar gesprekken met gemeenten om de hulpverlening voor deze kwetsbare jongeren en hun gezinnen beter te organiseren.

Overige onderwerpen die aan bod kwamen
Tijdens het debat kwamen tal van kleinere onderwerpen aan de orde. Een overzicht van enkele belangwekkende punten:

• Kamerleden vragen waarom het zo lang duurt tot de consultatiefunctie wordt ingevoerd. Blokhuis zegt dat het een doorn in het oog is dat dit nog niet is geregeld, en dat dit eindelijk in een afrondende fase zit. Hij benoemt het ‘meekijkconsult’ als mogelijkheid om huisartsen en de poh-ggz met een ggz-specialist te laten overleggen. Voor een deel is dat bekostigd vanuit de Zorgverzekeringswet, voor een ander deel moet financiering uit gemeenten komen. In januari 2022 moeten hierover concrete afspraken worden gemaakt;
•  Diverse Kamerleden en de demissionair staatssecretaris ondersteunen het pleidooi voor meer aandacht voor mentale gezondheid en leefstijl. Dit komt uitgebreider aan de orde in het Commissiedebat leefstijlpreventie op 18 november. Ook suïcidepreventie moet een fundamenteel onderdeel worden van het door een nieuw kabinet te ontwikkelen preventieakkoord mentale gezondheid;
• Er wordt gesproken over de voortgang van het delen van kwaliteitsstandaarden binnen de sector, en ook de rol die deze indicatoren spelen bij contractering;
• De voortgang in de Wet Verplichte ggz en de Wet zorg en dwang kwam aan de orde; 
• Er was aandacht voor personen met verward gedrag in het debat.

Hoewel de staatssecretaris demissionair is, kon hij een aantal toezeggingen doen, waaronder het schrijven van een brief over actuele cijfers, enkele open vragen en voortgang van afspraken. Andere fundamentele zaken, zoals de transformatie naar meer preventie om te helpen wachttijden te bestrijden, zijn aan een nieuw Kabinet. De Nederlandse ggz kijkt met interesse uit naar wat hierover in een regeerakkoord terecht komt.