De Nederlandse ggz betreurt het dat de Hervormingsagenda Jeugd opnieuw stil ligt vanwege een financieel conflict tussen Rijk en gemeenten. Hierdoor loopt het proces om de jeugdhulp voor kwetsbare kinderen en hun ouders/verzorgers te verbeteren wéér vertraging op. Oorspronkelijk zou een verbeterplan voor de jeugdsector er al op 1 januari 2022 liggen. Dit conflict tussen onze overheden laat onze meest kwetsbare jeugd en hun gezinnen in de steek.
De ggz-aanbieders voelen zich zeer verantwoordelijk om kwetsbare jongeren en hun gezinnen vérder te helpen. Wij hopen dan ook dat dit conflict zo spoedig mogelijk opgelost wordt, zodat al het werk dat al is verzet doorgang kan vinden en weer maanden vertraging voorkomen kan worden.
Wij zetten in op een goed resultaat en er zijn nog een paar zware noten te kraken. Ons startpunt is niet een bezuinigingsoperatie, maar de inhoudelijke vraag welke hulp en zorg jeugdigen en hun gezinnen nodig hebben, en hoe je dat verstandig organiseert.
Huidige vooruitgang
De meest recente concept-Hervormingsagenda bevat inhoudelijk waardevolle punten op de zorginhoudelijke ambities, die tot verbeteringen in de zorg en ondersteuning voor onze jeugd en betrokken professionals kunnen leiden. Denk bijvoorbeeld aan vooruitgang over de kwaliteit van zorg en het borgen daarvan. Maar de randvoorwaarden zijn onvoldoende geborgd: afspraken zijn nog te vrijblijvend of te onduidelijk of we verschillen nog van mening over de invulling.
De gesprekken die in januari 2023 hervat worden, zullen dus niet alleen moeten gaan over de financiële kaders, maar vooral ook over de inhoud en de randvoorwaarden die op orde moeten zijn om tot een goed werkend stelsel te komen:
De afgelopen tijd hebben professionals, cliëntenorganisaties en de jeugdbranches niet stil gezeten. Wij zijn doorgegaan met constructieve, inhoudelijke aanbevelingen. Zie onze driehoeksagenda ‘Onze jeugd verdient beter’ en latere papers over regionalisering en reikwijdte. We zijn het, ook met de overheden, eens over de noodzaak van een inhoudelijke agenda op kwaliteit en een lerende sector. Maar deze verbeteringen zijn niet mogelijk zonder de steun van de betrokken overheden. Betere zorg voor kwetsbare jeugd en hun gezinnen vereist nu een gedragen en samenhangend pakket oplossingen.
Wij blijven ons met clientenorganisaties, professionals en andere branches inzetten voor een goede inhoudelijke agenda. Maar deze verbeteringen zijn niet mogelijk zonder steun van de betrokken overheden. We roepen het Rijk en de VNG op om zo snel mogelijk overeenstemming te krijgen over een financieel kader, zodat er zicht komt op een gedragen Hervormingsagenda Jeugd.
De Nederlandse ggz stelt nu voor dat alle betrokken partijen het inhoudelijke, constructieve gesprek vervolgen, en roepen het Rijk en de VNG op om uiterlijk eind januari overeenstemming te krijgen over een financieel kader, zodat er zicht is op een gedragen Hervormingsagenda Jeugd eind februari.
Wat ging hieraan vooraf
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Gemeenten krijgen geld van het Rijk en die besloot destijds fors hierop te bezuinigen met de gedachte dat de zorg efficiënter kon worden georganiseerd dichter bij de ontvanger. Dit blijkt te zijn mislukt. Landelijk is het aantal jongeren met jeugdhulp met 21% gestegen tussen 2015 en 2021 (CBS Jaarrapport Jeugdhulp 2015, CBS Jaarrapport Jeugdhulp 2021). Over de bezuiniging op het budget voor de jeugdzorg hebben het Rijk en de gemeenten jarenlang onenigheid, terwijl de problemen in jeugdstelsel steeds groter worden.
Daarop werd een Commissie van Wijzen in het leven geroepen. Die adviseerde voorjaar 2021 kort samengevat: gemeenten krijgen 1,8 miljard euro te weinig van het rijk, maar door maatregelen te nemen via afspraken in een hervormingsagenda Jeugd - afbakening, bureaucratie, regionalisering - zou op termijn wel 1 miljard euro bespaard kunnen worden. Daarmee gaf de Commissie van Wijzen een pittige opdracht mee aan alle betrokken partijen en startten de gesprekken voor de hervormingsagenda tussen het ministerie van VWS, de VNG, professionals, cliënten(vertegenwoordigers) en ons.
Vertraging door lange formatie
Vlak voor het advies van de Commissie van Wijzen uitkwam, waren landelijke verkiezingen. Het duurde 299 dagen tot er een nieuw kabinet was. Dit kabinet zette een éxtra ombuiging van 0,5 miljard op jeugdhulpuitgaven. Het Rijk en de gemeenten raakten in een bestuurlijke impasse over de vraag over wie die besparing moet gaan realiseren waardoor de gesprekken stil vielen.
De professionals, cliënten(vertegenwoordigers) en wij werkten door aan verbetervoorstellen voor het jeugdhulpstelsel. ‘Onze jeugd verdient beter; agenda als nieuwe start voor de transformatie van de jeugdhulp’, die diende als uitnodiging aan het Rijk en de gemeente om een doorstart voor elkaar krijgen.
Afgelopen najaar kwamen de partijen weer allemaal aan tafel. In november gaf staatssecretaris Van Ooijen in de Tweede Kamer aan dat hij voor de kerst een principeakkoord over de hervormingsagenda jeugd verwachtte te hebben. Maar helaas kwamen hij en de gemeenten opnieuw in een impasse over de financiële kaders.
De ggz-aanbieders voelen zich zeer verantwoordelijk om kwetsbare jongeren en hun gezinnen vérder te helpen. Wij hopen dan ook dat dit conflict zo spoedig mogelijk opgelost wordt, zodat al het werk dat al is verzet doorgang kan vinden en weer maanden vertraging voorkomen kan worden.
Wij zetten in op een goed resultaat en er zijn nog een paar zware noten te kraken. Ons startpunt is niet een bezuinigingsoperatie, maar de inhoudelijke vraag welke hulp en zorg jeugdigen en hun gezinnen nodig hebben, en hoe je dat verstandig organiseert.
Huidige vooruitgang
De meest recente concept-Hervormingsagenda bevat inhoudelijk waardevolle punten op de zorginhoudelijke ambities, die tot verbeteringen in de zorg en ondersteuning voor onze jeugd en betrokken professionals kunnen leiden. Denk bijvoorbeeld aan vooruitgang over de kwaliteit van zorg en het borgen daarvan. Maar de randvoorwaarden zijn onvoldoende geborgd: afspraken zijn nog te vrijblijvend of te onduidelijk of we verschillen nog van mening over de invulling.
De gesprekken die in januari 2023 hervat worden, zullen dus niet alleen moeten gaan over de financiële kaders, maar vooral ook over de inhoud en de randvoorwaarden die op orde moeten zijn om tot een goed werkend stelsel te komen:
- reikwijdte
- regionale samenwerking en standaardisering van de inkoop zodat aanbieders niet met een circus van aanbestedingen hoeven te dealen.
De afgelopen tijd hebben professionals, cliëntenorganisaties en de jeugdbranches niet stil gezeten. Wij zijn doorgegaan met constructieve, inhoudelijke aanbevelingen. Zie onze driehoeksagenda ‘Onze jeugd verdient beter’ en latere papers over regionalisering en reikwijdte. We zijn het, ook met de overheden, eens over de noodzaak van een inhoudelijke agenda op kwaliteit en een lerende sector. Maar deze verbeteringen zijn niet mogelijk zonder de steun van de betrokken overheden. Betere zorg voor kwetsbare jeugd en hun gezinnen vereist nu een gedragen en samenhangend pakket oplossingen.
Wij blijven ons met clientenorganisaties, professionals en andere branches inzetten voor een goede inhoudelijke agenda. Maar deze verbeteringen zijn niet mogelijk zonder steun van de betrokken overheden. We roepen het Rijk en de VNG op om zo snel mogelijk overeenstemming te krijgen over een financieel kader, zodat er zicht komt op een gedragen Hervormingsagenda Jeugd.
De Nederlandse ggz stelt nu voor dat alle betrokken partijen het inhoudelijke, constructieve gesprek vervolgen, en roepen het Rijk en de VNG op om uiterlijk eind januari overeenstemming te krijgen over een financieel kader, zodat er zicht is op een gedragen Hervormingsagenda Jeugd eind februari.
Wat ging hieraan vooraf
Sinds 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Gemeenten krijgen geld van het Rijk en die besloot destijds fors hierop te bezuinigen met de gedachte dat de zorg efficiënter kon worden georganiseerd dichter bij de ontvanger. Dit blijkt te zijn mislukt. Landelijk is het aantal jongeren met jeugdhulp met 21% gestegen tussen 2015 en 2021 (CBS Jaarrapport Jeugdhulp 2015, CBS Jaarrapport Jeugdhulp 2021). Over de bezuiniging op het budget voor de jeugdzorg hebben het Rijk en de gemeenten jarenlang onenigheid, terwijl de problemen in jeugdstelsel steeds groter worden.
Daarop werd een Commissie van Wijzen in het leven geroepen. Die adviseerde voorjaar 2021 kort samengevat: gemeenten krijgen 1,8 miljard euro te weinig van het rijk, maar door maatregelen te nemen via afspraken in een hervormingsagenda Jeugd - afbakening, bureaucratie, regionalisering - zou op termijn wel 1 miljard euro bespaard kunnen worden. Daarmee gaf de Commissie van Wijzen een pittige opdracht mee aan alle betrokken partijen en startten de gesprekken voor de hervormingsagenda tussen het ministerie van VWS, de VNG, professionals, cliënten(vertegenwoordigers) en ons.
Vertraging door lange formatie
Vlak voor het advies van de Commissie van Wijzen uitkwam, waren landelijke verkiezingen. Het duurde 299 dagen tot er een nieuw kabinet was. Dit kabinet zette een éxtra ombuiging van 0,5 miljard op jeugdhulpuitgaven. Het Rijk en de gemeenten raakten in een bestuurlijke impasse over de vraag over wie die besparing moet gaan realiseren waardoor de gesprekken stil vielen.
De professionals, cliënten(vertegenwoordigers) en wij werkten door aan verbetervoorstellen voor het jeugdhulpstelsel. ‘Onze jeugd verdient beter; agenda als nieuwe start voor de transformatie van de jeugdhulp’, die diende als uitnodiging aan het Rijk en de gemeente om een doorstart voor elkaar krijgen.
Afgelopen najaar kwamen de partijen weer allemaal aan tafel. In november gaf staatssecretaris Van Ooijen in de Tweede Kamer aan dat hij voor de kerst een principeakkoord over de hervormingsagenda jeugd verwachtte te hebben. Maar helaas kwamen hij en de gemeenten opnieuw in een impasse over de financiële kaders.