Zoeken

Nog weinig is duidelijk over een gerichte aanpak van het kabinet om leefstijlgeneeskunde (waaronder leefstijlpsychiatrie) meer toe te passen in de ketenzorg. Dat bleek tijdens het commissiedebat Medische preventie/verslavingszorg/drugspreventie op dinsdagavond 7 juni. In dit ‘verzameldebat’ stonden veel uiteenlopende onderwerpen op de agenda. Mede daardoor lukte het Kamerleden niet om met staatssecretaris Maarten van Ooijen de diepte in te gaan. De meeste onderwerpen werden afgedaan met verwijzingen naar Kamerbrieven die nog vóór of vlak na de zomer moeten komen.

Het volledige debat kun je terugkijken via de Tweede Kamersite. Daar tref je later ook het stenogram. Ter voorbereiding op dit debat stuurden de Nederlandse ggz, Verslavingskunde Nederland en Mainline een brief aan de Kamer.

Te veel onderwerpen

Over diverse onderwerpen werd oppervlakkig gesproken. De meeste aandacht ging uit naar vaccinatiebeleid (niet alleen tegen COVID, denk ook aan het Rotavirus en HPV). Ook valpreventie, vroegtijdige signalering van chronische ziekten, de nationale kankeragenda en beroertepreventie kwamen aan bod. Voor een aantal onderwerpen moest de staatssecretaris ook verwijzen naar andere bewindspersonen. Dit, in combinatie met het vele verwijzen naar brieven die nog moeten komen, zorgde voor zichtbaar ongemak bij de Kamer.

Mentale gezondheid

Onderwerpen die wél raken aan mentale gezondheid, verslavingszorg en drugspreventie werden kort aangestipt. Voornamelijk het bestrijden van tabaksverslaving, waarbij het recente nieuws dat de staatssecretaris denkt aan een forse accijnsverhoging de meeste aandacht kreeg. SP-Kamerlid Hijink wil graag het alternatief verkennen uit Nieuw-Zeeland, waarbij een gehele generatie het aanschaffen van tabak wordt verboden.

Kamerlid Mirjam Bikker (ChristenUnie) brak een lans voor verslavingszorg. Ze vroeg waarom het zo lang op zich liet wachten voordat LADIS weer kon worden ingezet voor kerndata en inzicht over verslaving. Ze vroeg vóór Prinsjesdag een update, ook over gokverslaving. De staatssecretaris gaf aan dat dit technisch niet mogelijk is. 

Bikker vroeg hem ook naar de aanpak van designerdrugs en onderzoek naar gebruik van MDMA in de behandelsetting. Ze sprak over de relatie tussen ggz en verslavingszorg, omdat ze signalen ontving dat patiënten die één van beide zorgsoorten krijgen soms voor de andere soort worden uitgesloten. Van Ooijen deed dit later af als iets ‘dat eigenlijk tussen zorgprofessionals zelf moet worden geregeld’, maar dat hij wel vindt dat ‘mensen niet van het kastje naar de muur moeten worden gestuurd’. Voor een nader antwoord was geen ruimte.

De oppervlakkigheid van het debat lijkt er mede debet aan dat er over échte leefstijlgeneeskunde of leefstijlpsychiatrie niet is gesproken. Een gemiste kans, maar wel het gevolg van het gebrek aan focus in dit verzameldebat.

Zorgorganisaties steunen de beweging naar meer preventie

Kamerleden konden voorafgaand aan het debat rekenen op diverse Kamerbrieven, niet enkel die van de Nederlandse ggz, VKN en Mainline. In een brief pleitten de Federatie Medisch Specialisten (FMS) en de Nederlandse Vereniging voor Ziekenhuizen (NVZ) voor het belang van preventie. Ze richten zich daarbij op domeinoverstijgend werken, digitalisering en het wegnemen van financiële drempels. Hun oproep is breder dan leefstijlgeneeskunde (geïndiceerde en zorggerelateerde preventie in de zorgketen voor mensen die al ziek zijn) en raakt ook aan preventie gericht op de hele bevolking en op doelgroepen met een verhoogd risico op ziekten, die ten goede komt aan mensen die (nog) niet ziek zijn. 

Dat is een denkrichting  waarbij de Nederlandse ggz zich al langer volledig aansluit. Voor het commissiedebat leefstijlpreventie schreven wij samen met de NVZ, de LHV en Actiz een brief met soortgelijke strekking. Wat de Nederlandse ggz in veel van dit soort pleitbrieven nog wel mist, is de link tussen de fysieke componenten van gezondheid, en de mentale. Somatische én mentale preventie gaan wat ons betreft hand in hand.

Toezeggingen en vervolg

Tijdens het debat heeft de staatssecretaris de volgende toezeggingen gedaan:

Kamerlid Mohandis (PvdA) heeft een tweeminutendebat aangevraagd. Dat betekent dat er op een later moment nog moties worden ingediend over diverse onderwerpen. Uiteraard volgt de Nederlandse ggz dit op de voet.