Verbeter de acute mentale hulp voor jeugd

Uit een verkenning in opdracht van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie, de Nederlandse ggz en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie komt naar voren dat goede, heldere kwaliteitsafspraken nodig zijn voor kwalitatief goede zorg. Met heldere afspraken verliezen zorgprofessionals minder tijd en kunnen zij hun schaarse tijd besteden aan kwalitatief goede zorg. 

Het onderzoek ‘Professionals en ervaringsdeskundigen over acute mentale hulp jeugd. Een kwalitatieve, omvattende verkenning van knelpunten en oplossingsrichtingen voor tijdige, goede en passende acute mentale hulp voor kinderen en jongeren’ is uitgevoerd door Monika Scholten, Sofie Weerd en Anke Wammes, met subsidie van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport.
Download de verkenning.
Bekijk de infographic Van vastlopen naar doorlopen

Waarom deze verkenning?

Sinds het najaar van 2020 neemt de druk op de acute zorg voor de jeugd toe. Meer jongeren deden een beroep op de acute of crisiszorg. En de problematiek, zoals eetstoornissen en suïcidaliteit, werd ernstiger. Het ministerie van VWS stelde voor de jaren 2021 en 2022 extra middelen ter beschikking voor tijdelijke opschaling van deze acute, intensieve zorg. Het gezamenlijke doel is werken aan een duurzaam, toekomstbestendig stelsel, waarin de acute zorg een goede plek heeft in de netwerkzorg rondom het kind en het gezin.

Aanbevelingen naar aanleiding van gesprekken met professionals, managers en ervaringsdeskundigen

Het rapport schetst een kwalitatief beeld van ervaringen van professionals en ervaringsdeskundigen over de acute mentale hulp voor jongeren. Zij zien de acute zorg voor de jeugd als een professioneel en veerkrachtig veld, volop in ontwikkeling. Wat het meest opvalt is het versnipperde veld, waarin regels, organisatie en financiering per regio en zelfs per gemeente verschillend zijn. 

Belangrijke uitkomsten en wensen vanuit het veld zijn:

1. Meer eenduidigheid en een gezamenlijk gedragen visie. Daarom gaat Akwa GGZ aan de slag met de ontwikkeling van een kwaliteitskader (‘GMAP jeugd’). Akwa GGZ bouwt hierbij voort op de kennis die is opgedaan met deze verkenning;
2. Data en monitoring moet beter geregeld worden. Pas als je allemaal dezelfde informatie hebt en deelt, kan je leren van elkaar. De ontwikkelde bedden-app biedt een basis waarop voortgebouwd kan worden.
3. Beter beleggen van acute mentale hulp. De acute mentale hulp voor jeugd is kwetsbaar als gevolg van (versnipperde) regio-indelingen en aanbestedingen. Op dit moment is de acute mentale zorg voor jeugd niet verbonden met bestaande structuren voor acute zorg zoals de ROAZ.
4. Netwerkzorg als uitgangspunt. Er is behoefte aan een steviger en beter verbonden netwerk. Het is belangrijk dat alle partijen die een rol spelen de eigen verantwoordelijkheid nemen én ook samen leren en doorontwikkelen. De acute jeugdhulp is volop in ontwikkeling en via lerende netwerken kan deze ontwikkeling ondersteund worden. 

De NVvP, de Nederlandse ggz en het Kenniscentrum Kinder- en Jeugdpsychiatrie gaan nu met hun achterbannen in gesprek over deze aanbevelingen en over de dilemma’s die in de verkenning geschetst worden, zoals samenwerken versus autonomie, regiekwesties en afspraken over prijs en beschikbaarheid. Ze gaan in gesprek met onder andere het ministerie van VWS, VNG, collega-branches jeugd, beroepsgroepen en MIND over de bredere aanbevelingen in dit rapport en de rollen die partijen moeten en kunnen spelen om de jeugd met ernstige psychische problematiek de zorg te geven die ze verdienen en een bijdrage te leveren aan het vergroten van het werkplezier van de professionals.

De opdrachtgevers stellen: ‘Goede heldere kwaliteitsafspraken zijn nodig voor kwalitatief goede zorg, en minder versnippering in verantwoordelijkheden en financiering tussen gemeentes en regio’s is gewenst voor de verbetering van de acute zorg voor jeugd. Met heldere afspraken verliezen zorgprofessionals minder tijd aan zoeken, regelen, miscommunicatie recht zetten, en van elkaar verschillende regels toepassen. Ze kunnen dan meer van hun schaarse tijd besteden aan kwalitatief goede zorg die ze zo graag willen leveren en die zo hard nodig is. Want zorgprofessionals willen staan voor snelle, kwalitatief goede en toegankelijke zorg voor elk kind en elke jongere die dat nodig heeft, ‘

Marielle Ploumen, bestuurslid de Nederlandse ggz en voorzitter van het waardenetwerk gezond opgroeien:
“We hopen dat ons gezamenlijke initiatief om te komen tot een standaard voor de acute mentale hulp voor jongeren, bijdraagt aan de doorontwikkeling van de kwaliteit van de jeugdhulp. Dat is een ambitie waartoe we ook hebben opgeroepen in onze recente agenda ‘Onze jeugd verdient beter’ van cliënten, professionals en branches. Deze waardevolle verkenning biedt ons kennis waarop we kunnen voortbouwen. Daarom dank aan de verkenners en alle geïnterviewden die hun wensen, knelpunten en oplossingsrichtingen met hen hebben gedeeld.”