In 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk geworden voor de jeugdhulp, waaronder de jeugd-ggz en de jeugdbescherming en -reclassering. Deze decentralisatie heeft de organisatie van de specialistische hulp aan kinderen en gezinnen bemoeilijkt. En door de versnippering is de toegang tot de (hoog) specialistische jeugd-ggz verslechterd. De beoogde verbetering van de zorg aan de meeste kwetsbare kinderen en gezinnen is onvoldoende van de grond gekomen. Dit moét beter.
Voorkom uithuisplaatsing door gezinsgerichte hulpverlening
Kinderen die te maken hebben met jeugdbescherming groeien vaak op in gezinnen waarbij de ouders kampen met psychische of verslavingsproblematiek. Een uithuisplaatsing is een traumatische ervaring die lang doorwerkt. Met het versterken van gezinnen willen we uithuisplaatsingen waar mogelijk voorkomen.
- Partijen in de jeugdbeschermingsketen, de jeugdhulp, de volwassenzorg, de huisarts, gemeenten en zorgverzekeraars moeten beter kunnen samenwerken om gezinsgerichte ondersteuning te geven. Haal de financieringsdrempels weg die deze samenwerking belemmeren.
Repareer de decentralisatie
Kwetsbare kinderen, jongeren en hun gezinnen krijgen vaak niet (tijdig) de zorg die ze nodig hebben. Zorgverleners kunnen niet de zorg geven die ze zouden willen. Ze zijn teveel tijd kwijt aan aanbestedingen en administratieve verantwoordingseisen. De decentralisatie heeft geleid tot hogere uitvoeringskosten, zowel bij gemeenten als zorgaanbieders.
- Maak een einde aan de te vrijblijvende regionale samenwerking. Specialistische jeugd-ggz moet op minimaal regionale schaal worden ingekocht, afgerekend en verantwoord.
Weinig voorkomende specialistische vormen van zorg moeten bovenregionaal of landelijk worden ingekocht. - Stop de verplichte aanbesteding, uniformeer de inkoop met transparante, kostendekkende tarieven en investeer in partnerschap.
- Zorg voor een passend financieel kader zodat de ingezette transformatie kans van slagen heeft.
Verbeter continuïteit van zorg bij 18 jaar
Ernstige psychische problemen ontstaan vaak in de adolescentie (15-25 jaar). De overgang van jeugd naar volwassenheid verloopt voor alle jongeren anders. De overgang van Jeugdwet naar Zorgverzekeringswet kan leiden tot knelpunten in de continuïteit van zorg. Jongeren mogen niet tussen wal en schip vallen vanwege deze knip in de wetgeving.
- Pas de regelgeving zó aan dat de behandeling van jongeren zo drempel- en probleemloos mogelijk doorloopt binnen de ZVW. Zonder nieuwe verwijzingen en wachttijden.
- Een soepele overgang naar volwassenheid vraagt naast aandacht voor continuïteit van zorg ook aandacht voor school/werk, huisvesting, bestaanszekerheid en sociale steun. Stimuleer de samenwerking van gemeenten, zorgverzekeraars en zorgaanbieders in het ontwikkelen van integrale arrangementen.
Borg de specialistische jeugdhulp landelijk
- Zorg voor landelijke borging van de hoog-specialistische zorg, onderzoek, opleiding en kennisontwikkeling.
- Zorg voor een onafhankelijke positionering van de Jeugdautoriteit met doorzettingsmacht. Voor toezicht op continuïteit van jeugdhulp, reële tarieven en – in afstemming met de IGJ – toezicht op kwaliteit.
Investeer in mentale vaardigheden
Kinderen ontwikkelen zich thuis, op school en in hun vrije tijd. Mentale vaardigheden helpen jeugdigen om hun school af te ronden, aan het werk te komen en zich gelukkiger te voelen. En mentale vaardigheden zijn te leren.
Op school moet aandacht voor mentale veerkracht net zo normaal worden als fysieke gymnastieklessen. De corona-maatregelen laten zien hoe de cognitieve, sociale en mentale ontwikkeling nu onder druk staat.
- Investeer in de samenwerking van scholen, jeugdgezondheidszorg, jeugd-ggz en andere partners gericht op vroegtijdige signalering in zowel het primair als voortgezet onderwijs.
- Verbind het Preventieakkoord mentale gezondheid aan het Deltaplan jeugd.
Lees meer over de andere thema's:
Organisatie van zorg, Preventie, Leefbaarheid en Zorgprofessionals.